هفته فرهنگی، بهانه‌ای برای تجدید حیات فرهنگ و آداب و رسوم اصفهان
تاریخ انتشار: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۲۵۳۵۶
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، بسیاری، اصفهان را به نقش جهان و سی و سه پلش می‌شناسند، بسیاری از عالی‌قاپو بازدید کرده‌اند و به آواز مردمان زیر پل خواجو گوش داده‌اند و میان درختان چهارباغ قدم زده‌اند، اما شاید کمتر کسی است که فرهنگ اصفهان را بشناسد. شهری که در طول تاریخ، بار پایتخت بودن ایران را به دوش کشیده و سرد و گرم روزگار کشیده تا فرهنگی غنی به خود بگیرد، اما در عصر جدید شاهد آن هستیم که نسل جوان بسیاری از این آداب و رسوم را یا نمی‌دانند یا به پایبندی‌اش موظف نیستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در برخی موارد نیز از جمله رسوم ازدواج، تجمل‌های اضافی، بر رسوم سایه می‌اندازد، طوری که آن رسوم زیبا را به حاشیه می‌برد، عده‌ای از جوان‌ها حاضر نیستند با لهجه شیرین اصفهانی حرف بزنند، درحالی‌که نشانه یک فرهنگ دیرینه است، اگرچه در سال‌های اخیر نهادهای مرتبط اقداماتی برای احیای جشنواره‌های سنتی و سایر فرهنگ و رسوم اصفهان انجام داده‌اند، ولی باز هم جای کار دارد.
هفته فرهنگی اصفهان، فرصت مناسبی است تا با فرهنگ و آداب و رسوم اصفهان و مردمانش آشنا شویم و بتوانیم آن را زنده بداریم و همچنین انگیزه ای برای فعالان فرهنگی، سمن‌ها و انجمن‌ها است تا فرهنگ شهر اصفهان را با کمک و محوریت سازمان فرهنگی و هنری شهرداری اقدامات موثری در این حوزه انجام گیرد.
معصومه گودرزی، مدرس تاریخ، گردشگری و مردم‌شناس است که در دانشگاه هنر اصفهان نیز تدریس می‌کند، وی مقالاتی درخصوص آداب و رسوم، نامگذاری در میان برخی اقوام ایرانی و سنت در برهه‌های مختلف دارد.
گفت و گوی زیر حاصل هم‌صحبتی با معصومه گودرزی پژوهشگر و مدرس دانشگاه هنر اصفهان است، او از اهمیت فرهنگ و آداب و رسوم اصفهان می‌گوید.
اهالی اصفهان در حفاظت و مراقبت از آداب و رسوم خود کوشا بوده‌اند
فارس: شما به عنوان پژوهشگر و مدرس دانشگاه چه تعریفی از آداب و رسوم دارید و این سنت‌ها چه نقش و کارکردی در جامعه دارند؟
گودرزی: آداب و رسوم هر ملتی گنجینه‌ای با ارزش از فرهنگ، هنر و خلقیات مردم یک مرز و بوم به‌شمار می‌آید که به مرور زمان شکل یافته و از گذشته‌های دور تاکنون در قالب یک چرخه به دست اقوام مختلف رسیده است و چنانچه در جهت حفاظت از این آداب و رسوم تلاش نشود و از نسلی به نسل دیگر نرسد، بیم آن وجود دارد که به فراموشی سپرده شود یا در معرض هجوم فرهنگ‌های بیگانه قرار گیرد و دستخوش دگرگونی‌های جبران‌ناپذیر شود.
به نظر می‌رسد پیشینه فرهنگ عامه با تاریخ اجتماعی بشر بر روی کره خاکی پیوند بسیاری دارد، زیرا انسان از آغاز حیات تاریخی خود، اسیر غم‌ها، شادی‌ها، خوشی‌ها و ناملایمات و فراز و نشیب‌های مختلف زندگی بوده است. فرهنگ، زیربنای توسعه جوامع بشری است و فرایند توسعه در کشورها بدون توجه به فرهنگ و توسعه انسانی با سرعت بسیار کم پیش می‌رود، آنچه به نام اعتقادات عامیانه و باورها در مقوله فرهنگ جای می‌گیرد را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، یک دسته شامل باورهایی است که بایسته‌اند و لذا موجب ترقی و پیشرفت جامعه می‌شود و لازم است که حفظ، حراست و تقویت شوند، دسته دیگر باورها و اعتقاداتی که جنبه خرافات داشته و موجب رکود فکری شده و لازم است جهت اصلاح آن‌ها گامی‌های مؤثری برداشته شود.
اگرچه بسیاری از رفتارها، عقاید و آداب و رسوم عامه مردم از دیدگاه گروهی از فرهیختگان جوامع پیشرفته امروزی بی‌معنا و بیهوده و خرافی باشد، اما باید به این مهم اذعان داشت در گذشته و حتی امروز در میان اجتماعات و گروه‌های مختلف جوامع آداب و رسوم‌ها مفهوم، نقش و کارکرد بسیار مؤثری داشته‌اند و همچنان دارند، این مجموعه اعمال و معتقدات فرهنگی برای بقا و استمرار حیات اجتماعی و روابط و مناسبات فرهنگی مردم عامه همواره کارساز و سودمند بوده است.
تاریخ اجتماعی اصفهان آکنده از آیین‌ها و مراسم‌ها است
فارس: درخصوص فرهنگ و آداب و رسوم اصفهان و مردمش بگویید آیا به درستی حافظ آن بوده‌ایم؟
گودرزی: تاریخ اجتماعی اصفهان نیز آکنده از آیین‌ها و مراسمی است که اهالی اصفهان کوشیده‌اند در طول زمان به کمک آن‌ها زندگی خود را غنا بخشند، در پس این آیین‌ها می‌توان هراس‌ها، امیدها و ارزش‌ها را دریافت، از آنجا که آیین‌ها از مهم‌ترین نمودهای هویت اجتماعی افراد یک شهر به شمار می‌آید، به نظر می‌رسد اهالی اصفهان در حفاظت و مراقبت از آداب و رسوم خود نیز کوشا بوده‌اند.
به طور مثال همچنان در اغلب محلات این شهر به ویژه در غرب، شرق و شمال این شهر در برگزاری آیین‌های ازدواج به سبک سنتی از جمله مهربران، نامزدی، خرید برای عروس، انجام مراسم عقد به شیوه پیشینیان، مراسم پشت پایی عروس و رخت‌بران عروس، پرده قدگیران، جهازبران، حنابندان، مراسم داماد سلام، حمام بردن عروس، برگزاری جشن عروسی، شام عروسی، همراهی کردن عروس تا خانه داماد، مراسم مادرزن سلام در صبح اولین روز ازدواج، مراسم پاتختی و پیشکش کردن هدایا به عروس و داماد و سپس برگزاری مراسم پاگشایی عروس و داماد توسط پدر و مادر عروس و سایر نزدیکان انجام می‌گیرد.
سنت‌ها علاوه بر ایجاد نشاط خانوادگی، طرب اجتماعی به همراه دارد
فارس: این سنت‌ها چه تاثیری بر جامعه می‌گذارد و فاصله از آن چه تأثیراتی دارد؟
گودرزی: در واقع این سنت‌ها علاوه بر ایجاد نشاط خانوادگی، طرب اجتماعی به همراه دارد، زیرا حال جوامع در گرو گذشته‌های آن‌ها است؛ بنابراین احیای سنت‌ها نه تنها از ریشه‌ها حفاظت می‌کند، بلکه پیوند خانواده‌ها و جوامع را بیشتر می‌کند.
به نظر بنده به عنوان محقق در عرصه مطالعات مردم شناسی و فلکلور، فاصله گرفتن از سنت‌ها منجر به شکاف اجتماعی و بالطبع افزایش مشکلات خانوادگی و در سطح گسترده‌تر در جامعه می‌شود، اگرچه اصفهان در زمره شهرهایی است که همچنان نسبت به انجام برخی از سنن و آداب خود پایبند بوده، اما جا دارد مراکز ذیربط در راستای ثبت و ضبط و اجرای این سنن بیشتر کوشا باشند.
امروزه با توسعه زندگی شهرنشینی سنت‌ها رنگ باخته است
فارس: امروزه نسل جدید ما از آداب و سنن فاصله گرفتند به نظر شما چرا باید نسل جوان با این سنت‌ها آشنا شوند؟
گودرزی: از آنجا که این سنت‌ها ریشه در گذشته‌های بسیار دور این آب و خاک دارد و با فرهنگ و زندگی مردم عجین شده است باید مجددا تلاشی وافر در راستای شناخت بیشتر نسل‌های جدید که به دلایلی از سنت‌های آبا و اجدادی خود فاصله گرفته‌اند، انجام شود.
به طور مثال دورهمی‌های شب‌های یلدا، یا سفره‌های افطاری طویلی که در حیاط و ایوان‌های منازل بزرگترهای خانواده پهن می‌شد و با غذاهای سنتی پرخاصیتی که غالبا این غذاها ضامن سلامت و افزایش قوای جسمی روزه‌داران بود، پذیرایی می‌شد. امروزه با توسعه زندگی شهرنشینی این سنت‌ها رنگ باخته و حتی اگر در برخی خانواده‌ها چنین مراسمی برگزار شود، در رستوران و سالن‌های بزرگ و مجلل با تجملات فراوان صورت می‌گیرد، به‌طوری‌که نه تنها هیچ اثری از صفا و صمیمیت در این مجالس مشاهده نمی‌شود، بلکه عرصه‌ای برای جولان ثروت و نمایش برخی از خانواده‌ها است.
صنف خوراک و غذا، غذاهای سنتی اصفهان را در منوی خود قرار دهند
فارس: برای احیای سنت‌های قدیمی اصفهان چه اقداماتی تاکنون انجام و یا در دست اقدام است و شما چه پیشنهاداتی در این زمینه دارید؟
گودرزی: در همین راستا مدتی است که با حمایت معاونت فرهنگی‌تفریحی شهرداری در ثبت و احیای این آداب و رسوم گام‌های مؤثری برداشته شده است و نتایج آن در قالب کتاب، فیلم‌های مستند منتشر شده و برخی دیگر در دست تهیه و ارائه است.
یکی از عناصری که در حال حاضر به احیای سنت‌های پیشینیان ما کمک می‌کند، افزایش خانه‌های بوم‌گردی در سطح کشور از جمله شهر اصفهان و روستاهای اطراف آن است، به طوری که دست‌اندرکاران آن با تجهیز این اماکن به سبک سنتی و پذیرایی و سرو غذاهای سنتی درون ظروف قدیمی ذائقه جوانان و دیگر اقشار جامعه را تهییج کرده تا به گذشته خود رجوع کنند.
مهاجرت معکوس به روستاها و شهرستان‌ها نیز در احیای آداب و رسوم و فلکلورهای ما نقش بسزایی ایفا کرده است، البته مسؤولان و متولیان شهری نیز در این راستا گام‌های بلندی برداشته و در مناسبت‌های ویژه از جمله ایام نوروز، یلدا، هفته اصفهان و ماه مبارک رمضان با انجام برنامه‌های نمادین این اشتیاق بازگشت به گذشته را در نسل جوان تشدید کرده‌اند. به طور مثال اجرای مراسم هوربابا و هوم بابا در ماه مبارک رمضان برای نوجوانان، مراسم نمادین چاوشی‌خوانی در شب‌های ماه مبارک رمضان به حفاظت از این میراث ناملموس کمک بسیاری کرده است و نباید فراموش کنیم که هویت کشورها در گرو میراث ناملموس و ملموس آن‌ها است پس جای دارد ارزش این میراث را بیش از بیش به مردم معرفی کنیم تا در حراست و حفاظت از آن کوشا باشند.
این مهم، همت جمعی سازمان‌ها و ارگان‌های ذیربط را می‌طلبد، به طور مثال صنف خوراک و غذای اصفهان با کمک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان، شهرداری و حتی دانشگاه‌ها باید منوی غذاها را تغییر داده و از غذاهای سنتی اصفهان و سایر شهرستان در این منوها بگنجاند و برای مشتریان تهیه و معرفی کنند.
گاهی اوقات از اسطوره‌ها و حتی افسانه‌ها در این راستا می‌توان کمک گرفت، همانطور که کشورهای توسعه‌یافته‌ای همچون ژاپن، چین و حتی برخی از کشورهای اروپایی با مدد اسطوره‌های خود نه تنها به حفاظت سنت‌های خود کمک می‌کنند، بلکه در جذب بیشتر گردشگر از آن بهره می‌گیرند.
به طور یقین با مدیریت صحیح و برگزاری جشنواره‌های مختلف برای نوجوانان و جوانان می‌توان فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی و اصفهانی را بیشتر به آن‌ها معرفی کرد و از ظرفیت آن‌ها برای احیای این سنت‌های زیبا استفاده کرد؛ اجرای جشنواره‌های بازی‌های سنتی همچون جشنواره بادبادک‌ها، کارآواها و ایجاد پارک‌های مشاغل سنتی به این کار کمک بسیاری می‌کند.
پایان پیام/۶۳۱۲۴/ح
منبع: فارس
کلیدواژه: هفته فرهنگ اصفهان رسوم اصفهانی میراث فرهنگی اصفهان غذاهای سنتی طور مثال سنت ها آیین ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۲۵۳۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزیر فرهنگ در سفارت ایران در آذربایجان حضور یافت
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، محمدمهدی اسماعیلی صبح امروز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت در دومین روز از سفر خود به آذربایجان با حضور در سفارت ایران در باکو با سیدعباس موسوی سفیر جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان دیدار و گفتوگو کرد.
بحث و بررسی تحولات اخیر رابطه ایران و آذربایجان و اقدامات فرهنگی صورت گرفته و همچنین فضای فرهنگی پیش روی دو کشور از مهم‌ترین محورهای این دیدار بود.
گفتنی است، وزیر فرهنگ بامداد روز گذشته (دوازدهم اردیبهشت) به منظور حضور و سخنرانی در ششمین مجمع جهانی گفت‌وگوی بین‌فرهنگی عازم باکو شد.
اسماعیلی در این مجمع با اشاره به اهداف جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی فرهنگی، بر نقش سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی برای ایجاد صلح پایدار جهانی و رفع منازعات کشورها تاکید کرد.
وی همچنین در حاشیه برگزاری این مجمع با همتای آذربایجانی خود نیز دیدار و گفتوگو کرد.
وزیر فرهنگ در این دیدار بر تعاملات فرهنگی طرفین به‌ویژه در حوزه سینمایی تاکید کرد.
۲۲۰۵۷
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902154
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند